प्रादेशिक हवामान केंद्र,मुंबई येथून प्राप्त झालेल्या अंदाजानुसार दिनांक 11 व 12 जून रोजी नांदेड, हिंगोली, परभणी व लातूर जिल्हयात तुरळक ठिकाणी वादळीवारा, विजांचा कडकडाट, वाऱ्याचा वेग अधिक राहून जोरदार पावसाची तर दिनांक 13 जून रोजी हिंगोली, नांदेड, लातूर, उस्मानाबाद जिल्हयात तुरळक ठिकाणी जोरदार पावसाची तसेच दिनांक 14 जून रोजी नांदेड व हिंगोली जिल्हयात तुरळक ठिकाणी जोरदार पावसाची शक्यता आहे.
शेतकऱ्यांनी मौसमी पाऊस 75 ते 100 मिमी झाल्याशिवाय पेरणी करू नये.
मराठवाडयात ज्या तालूक्यात पेरणी योग्य मौसमी पाऊस (75-100 मिमी) झाला असल्यास (औरंगाबाद जिल्हा : औरंगाबाद, सिल्लोड ; बीड जिल्हा : माजलगाव, परळी ; हिंगोली जिल्हा : औंढा नागनाथ, वसमत, कळमनूरी, सेणगाव ; जालना जिल्हा : आंबड, परतूर ; उस्मानाबाद जिल्हा : लोहारा, ; परभणी जिल्हा : गंगाखेड, जिंतूर, मानवत, पालम, परभणी, पाथरी, पूर्णा, सोनपेठ ; नांदेड जिल्हा : माहूर, लाहारा, हिमायतनगर ; लातूर जिल्हा : अहमदपूर) जमिनीतील ओलावा बधून वापसा आल्यानंतर बिजप्रक्रिया करूनच पेरणी करावी.
विस्तारीत अंदाजानुसार (ईआरएफएस) मराठवाड्यात दिनांक 16 जून ते 22 जून, 2021 दरम्यान कमाल तापमान मध्यम प्रमाणात सरासरी पेक्षा कमी राहण्याची, किमान तापमान सरासरीपेक्षा कमी राहण्याची तर पाऊस सरासरीपेक्षा जास्त राहण्याची शक्यता आहे..
वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषि विद्यापीठ, परभणी येथील ग्रामीण कृषि मौसम सेवा योजनेतील तज्ञ समितीने पुढील प्रमाणे कृषि हवामान आधारीत कृषि सल्ल्याची शिफारश केली आहे.
पीक व्यवस्थापन
कोरडवाहू परिस्थितीत सोयाबीन + तुर हे आंतरपीक 2:1 किंवा 4:2 या प्रमाणात घ्यावे. तसेच ओलीताखाली सोयाबीन + कापूस हे आंतरपीक 1:1 किंवा 2:1 या प्रमाणात घेता येते. शेतकऱ्यांनी मौसमी पाऊस 75 ते 100 मिमी झाल्याशिवाय पेरणी करू नये. पेरणी योग्य मौसमी पाऊस (75-100 मिमी) झाला असल्यास जमिनीतील ओलावा बधून वापसा आल्यानंतर बिजप्रक्रिया करूनच पेरणी करावी.आंतरपीक पध्दतीमध्ये खरीप ज्वारी + सोयाबीन 2:4 किंवा 3:6 या प्रमाणात दोन ओळीतील अंतर 45 सेंमी ठेवावे. तसेच खरीप ज्वारी + तुर 3:3 किंवा 4:2 या प्रमाणात आंतरपीक घेता येते. सोयाबीन, मुग, उडीद ही कमी कालावधीची पिके आंतरपीके म्हणून घेताना 2:4 या आंतरपीक पध्दतीचा अवलंब करावा. शेतकऱ्यांनी मौसमी पाऊस 75 ते 100 मिमी झाल्याशिवाय पेरणी करू नये. पेरणी योग्य मौसमी पाऊस (75-100 मिमी) झाला असल्यास जमिनीतील ओलावा बधून वापसा आल्यानंतर बिजप्रक्रिया करूनच पेरणी करावी.बाजरी पिकामध्ये बाजरी + तुर हे आंतरपीक 2:1, 3:3 किंवा 4:2 या प्रमाणात घ्यावे. शेतकऱ्यांनी मौसमी पाऊस 75 ते 100 मिमी झाल्याशिवाय पेरणी करू नये. पेरणी योग्य मौसमी पाऊस (75-100 मिमी) झाला असल्यास जमिनीतील ओलावा बधून वापसा आल्यानंतर बिजप्रक्रिया करूनच पेरणी करावी.ऊस पिकात तणांचे नियंत्रण करावे. जास्त पाऊस झालेल्या ठिकाणी ऊसात साचलेल्या अतिरिक्त पाण्याचा निचरा करावा.हळदीमध्ये आंतरपीके घेताना पहिल्या चार महिन्यापर्यंत वाढ होतील अशा प्रकारची आंतरपीके निवडावीत. यामध्ये मिरची, घेवडा, कोथंबीर इत्यादी सारख्या आंतरपिकांचा समावेश असावा. हळद या पिकांमध्ये मका हे आंतरपीक घेऊ नये, त्यामुळे उत्पादनात घट येते.
फळबागेचे व्यवस्थापन
संत्रा/मोसंबी बागेत मृगबहारासाठी खत मात्रा दिली नसल्यास मोसंबीसाठी 400:400:400 व संत्र्यासाठी 500:500:500 ग्राम प्रति झाड नत्र : स्फुरद : पालाश खत मात्रा द्यावी.डाळिंब बागेत मृगबहारासाठी खत मात्रा दिली नसल्यास डाळींबासाठी 300:250:250 ग्राम प्रति झाड नत्र : स्फुरद : पालाश खत मात्रा द्यावी.चिकू बागेत खत मात्रा दिली नसल्यास खत व्यवस्थापन करावे.
भाजीपाला
शेतकऱ्यांनी भाजीपाला पिकाची गादी वाफ्यावर रोपे तयार करण्यासाठि बी टाकले नसल्यास टाकून घ्यावे.
फुलशेती
शेतकऱ्यांनी हंगामी फुलपिकाच्या लागवडीसाठी गादी वाफ्यावर बी टाकून रोपे तयार केली नसल्यास ती करावी.
चारा पिके
मका या चारापिकाच्या लागवडीसाठी आफ्रीकन टॉल, मांजरी कंपोझिट, गंगासफेद, विजय इत्यादी जातींची निवड करावी. शेतकऱ्यांनी मौसमी पाऊस 75 ते 100 मिमी झाल्याशिवाय पेरणी करू नये.
तुती रेशीम उद्योग
ज्या शेतकऱ्यांच्या शेतात तुतीची बेण्यापासून लागवड केली असेल अशा शेतात मोठया प्रमाणावर 20-25 % पर्यंत तुट राहते. मनरेगा योजनेअंतर्गत दुसऱ्या वर्षात 90 टक्के झाडांची संख्या असणे आवश्यक आहे त्यामुळे तुतीची लागवड बेण्याएवजी 3 महिने वयाच्या रोपांपासून करण्याची महाराष्ट्र शासनाने सक्ती केली आहे. लागवउ केल्यानंतर ठिबक सिंचनाची सुविधा केल्यास ढाडे मरण्याचे प्रमाण नगण्य राहते त्यामुळे झाडांची वाढ चांगली होऊन अपेक्षित तुती पानांचे उत्पादन मिळते.
सामुदायिक विज्ञान
हाडाच्या मजबुतीसाठी कॅल्सीयम युक्त अन्नपदार्थ नियमित घ्यावेत, उदा. दूध व दूधाचे पदार्थ, शेवग्याची पाने, फुलकोबीची पाने, नाचणी, बीट, हरभऱ्याची पाने, चमकुरा, कडीपत्ता, तीळ इत्यादी.
सौजन्‍य : डॉ. कैलास कामाजी डाखोरे, मुख्य प्रकल्प समन्वयक, ग्रामीण कृषी मौसम सेवा,वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, परभणी