(छायाचित्र प्रतीकात्मक )
प्रादेशिक हवामान केंद्र,मुंबई येथून प्राप्त झालेल्या अंदाजानुसार दिनांक 29 सप्टेंबर रोजी औरंगाबाद जिल्हयात तूरळक ठिकाणी वादळी वारा, विजांच्या कडकडाटासह जोरदार पावसाची (Heavy rain) तर जालना, बीड, हिंगोली, नांदेड, लातूर, उस्मानाबाद व परभणी जिल्हयात तूरळक ठिकाणी वादळी वारा, विजांच्या कडकडाटासह पावसाची शक्यता आहे.
विस्तारीत अंदाजानुसार (ईआरएफएस) मराठवाड्यात दिनांक 03 ऑक्टोबर ते 09 ऑक्टोबर, 2021 दरम्यान कमाल तापमान सरासरीपेक्षा कमी राहण्याची, किमान तापमान सरासरीएवढे राहण्याची तर पाऊस सरासरीपेक्षा जास्त राहण्याची शक्यता आहे.
वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषि विद्यापीठ, परभणी येथील ग्रामीण कृषि मौसम सेवा योजनेतील तज्ञ समितीने पुढील प्रमाणे कृषि हवामान आधारीत कृषि सल्ल्याची शिफारश केली आहे.
पीक व्यवस्थापन ( crop management after heavy rain)
मागील आठवडयात झालेला पाऊस व पुढील पावसाचा अंदाज लक्षात घेता कापूस पिकात पाणी साचून राहणार नाही याची दक्षता घ्यावी. कापूस पिकात साचलेले अतिरीक्त पाणी शेताबाहेर काढून द्यावे. पावसाचा अंदाज लक्षात घेता फवारणी करणे, खत देणे ही कामे पूढे ढकलावीत.मागील आठवडयात झालेला पाऊस व पुढील पावसाचा अंदाज लक्षात घेता तूर पिकात पाणी साचून राहणार नाही याची दक्षता घ्यावी. तूर पिकात साचलेले अतिरीक्त पाणी शेताबाहेर काढून द्यावे. पावसाचा अंदाज लक्षात घेता फवारणी करणे, खत देणे ही कामे पूढे ढकलावीत.पावसाचा अंदाज लक्षात घेता काढणी केलेल्या मुग/उडीद पिकाची सुरक्षित ठिकाणी साठवणूक करावी.मागील आठवडयात झालेला पाऊस व पुढील पावसाचा अंदाज लक्षात घेता भूईमूग पिकात पाणी साचून राहणार नाही याची दक्षता घ्यावी. भूईमूग पिकात साचलेले अतिरीक्त पाणी शेताबाहेर काढून द्यावे. पावसाचा अंदाज लक्षात घेता फवारणीची कामे पूढे ढकलावीत.मागील आठवडयात झालेला पाऊस व पुढील पावसाचा अंदाज लक्षात घेता मका पिकात पाणी साचून राहणार नाही याची दक्षता घ्यावी. मका पिकात साचलेले अतिरीक्त पाणी शेताबाहेर काढून द्यावे. पावसाचा अंदाज लक्षात घेता फवारणीची कामे पूढे ढकलावीत.
फळबागेचे व्यवस्थापन
मागील आठवडयात झालेला पाऊस व पुढील पावसाचा अंदाज लक्षात घेता केळी बागेत पाणी साचून राहणार नाही याची दक्षता घ्यावी. केळी बागेत साचलेले अतिरीक्त पाणी शेताबाहेर काढून द्यावे. पावसाचा अंदाज लक्षात घेता फवारणी करणे, खत देणे ही कामे पूढे ढकलावीत.मागील आठवडयात झालेला पाऊस व पुढील पावसाचा अंदाज लक्षात घेता आंबा बागेत पाणी साचून राहणार नाही याची दक्षता घ्यावी. बागेत साचलेले अतिरीक्त पाणी शेताबाहेर काढून द्यावे.मागील आठवडयात झालेला पाऊस व पुढील पावसाचा अंदाज लक्षात घेता द्राक्ष बागेत पाणी साचून राहणार नाही याची दक्षता घ्यावी. बागेत साचलेले अतिरीक्त पाणी शेताबाहेर काढून द्यावे. मागील आठवडयात झालेला पाऊस व पुढील पावसाचा अंदाज लक्षात घेता सिताफळ बागेत पाणी साचून राहणार नाही याची दक्षता घ्यावी. बागेत साचलेले अतिरीक्त पाणी शेताबाहेर काढून द्यावे.
भाजीपाला
मागील आठवडयात झालेला पाऊस व पुढील पावसाचा अंदाज लक्षात घेता भाजीपाला पिकात पाणी साचून राहणार नाही याची दक्षता घ्यावी. भाजीपाला पिकात साचलेले अतिरीक्त पाणी शेताबाहेर काढून द्यावे. पावसाचा अंदाज लक्षात घेता फवारणी करणे, खत देणे ही कामे पूढे ढकलावीत.
फुलशेती
मागील आठवडयात झालेला पाऊस व पुढील पावसाचा अंदाज लक्षात घेता फुल पिकात पाणी साचून राहणार नाही याची दक्षता घ्यावी. फुल पिकात साचलेले अतिरीक्त पाणी शेताबाहेर काढून द्यावे.
पशुधन व्यवस्थापन
वादळी वारा, मेघगर्जना, विजांचा कडकडाट व तुरळक ठिकाणी जोरदार पावसासाची शक्यता असल्यामुळे, जनावरांना उघडयावर सोडू किंवा बांधू नये. निवा-याच्‍या ठिकाणी बांधावे व पावसात भिजणार नाहीत याची काळजी घ्यावी. तसेच पाऊस चालू होण्‍याच्‍या वेळी झाडाच्‍या आडोशाला थांबु नये. सध्या पशूधनामध्ये आतडयामधील सिस्टोझोमोसीस या आजाराची लागण होत आहे. रक्त विष्ठेद्वारे बाहेर पडणे अथवा रक्तयूक्त विष्ठा (शेण), भूक मंदावणे ही प्रमूख लक्षणे दिसून येतात. तळयाकाठी गोगलगायींचे वाढते प्रमाण या रोगाच्या प्रसारास कारणीभूत ठरते. म्हणून पशूधनामध्ये रक्ती हगवण आढळल्यास तळयाकाठी चरावयास अथवा त्या तळयाचे पाणी पाजण्यासाठी प्रतिबंधीत करावे तसेच पशूवैद्यक तज्ञांकडून प्राझीक्वेन्टॉल सारख्या कृमीनाशकाचा औषधोपचार करून घ्यावा.
सामुदासिक विज्ञान
भाजी, वरण, भाकरी किंवा सूप करताना, वाळलेल्या शेवग्याच्या शेंगा, पाने, फुले यांची पावडर वापरून लोह, जीवनसत्व क, अँटीऑक्सीडंट भरपूर प्रमाणात मिळवा आणि रोग प्रतिकारक क्षमता वाढवा.
( सौजन्‍य : डॉ. कैलास कामाजी डाखोरे, मुख्य प्रकल्प समन्वयक, ग्रामीण कृषी मौसम सेवा,वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, परभणी )