हिंदी भाषा आता फक्त भारतीय नाही तर ती जागतिक भाषा बनली आहे. जगातील 30 हून अधिक देशांमध्ये शिकवलेली आणि अभ्यासली जाणारी हिंदी ही जगातील अनेक देशांमध्ये बोलली जाणारी भाषा देखील आहे. एवढेच नाही तर या भाषेच्या १०० हून अधिक विद्यापीठांमध्ये अभ्यास केंद्रेही सुरू आहेत.
जगातील चौथ्या क्रमांकाची भाषा हिंदी :
इंग्रजी, मँडरीन आणि स्पॅनिश नंतर हिंदी ही जगातील सर्वाधिक बोलली जाणारी भाषा आहे. भारताव्यतिरिक्त, इतर अनेक देशांमध्ये देखील ही मोठ्या प्रमाणावर बोलली जाते.
एका अंदाजानुसार, सुमारे 65 कोटी लोक त्यांच्या दैनंदिन जीवनात कोणत्या ना कोणत्या मार्गाने ही भाषा वापरतात. जगातील 30 देशांमध्ये ही शिकवली जाते.
इतकेच नाही तर फिजी हा दक्षिण पॅसिफिक महासागर क्षेत्रातील देश असून, येथे हिंदीला अधिकृत भाषेचा दर्जा आहे. याशिवाय मॉरिशस, फिलिपिन्स, नेपाळ, गयाना, सुरीनाम, त्रिनिदाद, तिबेट आणि पाकिस्तानमध्ये हिंदी बोलली आणि समजली जाते.
जागतिक हिंदी दिवस :
1975 मध्ये झालेल्या पहिल्या जागतिक हिंदी संमेलनाच्या वर्धापन दिनानिमित्त दरवर्षी 10 जानेवारी रोजी जागतिक हिंदी दिवस साजरा केला जातो. पहिल्या जागतिक हिंदी संमेलनाचे उद्घाटन तत्कालीन पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांच्या हस्ते झाले.
युनायटेड स्टेट्स ऑफ अमेरिका, युनायटेड किंगडम, मॉरिशस, त्रिनिदाद आणि टोबॅगो अशा विविध देशांनी 1975 पासून जागतिक हिंदी संमेलनाचे आयोजन केले आहे.
10 जानेवारी 2006 रोजी, जागतिक हिंदी दिवस प्रथमच माजी पंतप्रधान डॉ. मनमोहन सिंग यांनी साजरा केला आणि तेव्हापासून जागतिक भाषा म्हणून त्याचा प्रचार करण्यासाठी दरवर्षी 10 जानेवारी हा दिवस विशेष दिवस म्हणून साजरा केला जातो.
जगात हिंदीच्या संवर्धनासाठी जागरुकता निर्माण करणे आणि हिंदीला आंतरराष्ट्रीय भाषा म्हणून सादर करणे हा त्याचा उद्देश आहे. परदेशातील भारतीय दूतावास या दिवशी विशेष कार्यक्रम आयोजित करतात. सर्व शासकीय कार्यालयांमध्ये विविध विषयांवर हिंदीत चर्चासत्रे आयोजित केली जातात.
हिंदी दिवस आणि जागतिक हिंदी दिवस:
हिंदी दिवस दरवर्षी 14 सप्टेंबर रोजी साजरा केला जातो. याची सुरुवात १४ सप्टेंबर १९४९ रोजी झाली, जेव्हा भारताच्या संविधान सभेने हिंदी ही भारताची राजभाषा किंवा राज्य भाषा म्हणून स्वीकारली आणि १९५३ मध्ये राष्ट्रभाषा प्रचार समिती, वर्धा यांच्या विनंतीवरून दरवर्षी १४ सप्टेंबर रोजी हा दिवस हिंदी दिवस म्हणून साजरा करण्यात आला.
हिंदी ही अधिकृत भाषा म्हणून घोषित करणे हा त्याचा उद्देश आहे. तर 10 जानेवारी रोजी साजरा केला जाणारा जागतिक हिंदी दिवस हा हिंदी भाषेवरील एक प्रकारचे शब्द संमेलन आहे. जगात हिंदीच्या संवर्धनासाठी जागरुकता निर्माण करणे, हिंदीला आंतरराष्ट्रीय भाषा म्हणून सादर करणे हा त्याचा उद्देश आहे.