Site icon Krishi Pandhari | कृषी पंढरी

फळझाडावरील किडी नियंत्रण

krishipandhari

लिंबूवर्गीय फळझाडे

लिंबावरील हिरवी अळी : अळी सुरुवातीला भुरकट काळी असते व नंतर ती गर्द हिरवी बनते. छातीच्या भागावर आडवा भुरकट पट्टा असतो. अळया पाने कुरतडून खातात.

व्यवस्थापन : कार्बारील ५० टक्के पाण्यात मिसळणारी भुकटी १००० ग्रॅम किंवा क्विनॉलफॉस २५ ईसी १००० मि.लि.किंवा थायोडिकार्ब ७५ डब्ल्यूपी ५०० ग्रॅम ५०० लिटर पाण्यात मिसळून प्रति हेक्टरी फवारावे.

पाने पोखरणारी अळी / पाने गुंडाळणारी अळी : अळी लहान व हिरवट पांढरी असते, ती पाने पोखरुन आतील भाग खाते त्यामुळे पानावर नागमोडी चट्टे दिसतात व पाने वाळतात.

व्यवस्थापन : किडीचा प्रादुर्भाव दिसून येताच मिथील डिमेटॉन २५ ईसी ५०० मिलि किंवा ॲसिफेट ७५ एसपी ७५० ग्रॅम किंवा इमिडाक्लोप्रिड २०० एसएल १२५ मिलि किंवा थायामिथॉक्झाम २५ डब्लूजी ५० ग्रॅम किंवा मोनोक्रोटोफॉस ३६ ईसी ७०० मिलि किंवा क्लोरपायरीफॉस २० ईसी १२५० मिलि किंवा क्विनॉलफॉस २५ ईसी १००० मिलि ५०० लिटर पाण्यात मिसळून प्रति हेक्टरी फवारणी करावी.

फळातील रस शोषण करणारा पतंग : अळी गुळवेल व वासनवेलीवर उपजीविका करते. पतंग रात्री फळाला छिद्र पाडून आतील रस शोषतात. त्यामुळे फळे गळतात.

व्यवस्थापन : गुळवेलीचा व वासन वेलीचा नाश करावा. गळालेली फळे वूचून नष्ट करावीत. संध्याकाळी ६ ते ८ या वेळेत बागेतील पतंग पकडून त्यांचा नाश करावा. मॅलॉथिऑन ५० ईसी २० मिलि अधिक २०० ग्रॅम गुळ अधिक २० लिटर पाणी या आमिषाचा वापर बागेमध्ये करावा.

पांढरी माशी / काळी माशी, मावा, पिठया ढेकूण व सायला : पांढरी माशी काळी तर मावा हिरवट पिवळा, पिठया कीड पांढरी व सायला नारंगी असतात. हे कीटक कोवळया पानातून रस शोषतात. त्यामुळे पाने निस्तेज दिसतात. त्यांनी टाकलेल्या मधासारख्या पदार्थावर काळी बुरशी वाढते.

साल खाणारी अळी : अळी भुरकट रंगाची असून खोड पोखरते व त्यामुळे शेंडा वाळून जातो.

व्यवस्थापन :अळी खोडातून बाहेर काढून अळीचा नाश करावा. इ.डी.सी.टी. मिश्रण किंवा पेट्रोलमध्ये बुडवलेले कापसाचे बोळे झाडाच्या छिद्रात टाकून चिखलाने बंद करावे. मोनोक्रोटोफॉस ३६ ईसी १४ मिलि १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारावे.

आंबा

भिरुड : अळी पिवळसर व गुळगुळीत पांढरी असते. अळी फांद्या व खोड पोखरते. काही वेळा संपूर्ण झाड वाळते.
व्यवस्थापन : अळी तारेने काढून मारावी. ई.डी.सी.टी. मिश्रण किंवा पेट्रोलमध्ये बुडविलेले कापसाचे बोळे अळीने केलेल्या छिद्रात टाकून छिद्र चिखालाने बंद करावीत.

रोपवाटिकेतील शेंड पोखरणारी अळी : किडीचा प्रादुर्भाव दिसून येताच क्विनॉलफॉस २५ ईसी २० मिलि किंवा मोनोक्रोटोफॉस ३६ ईसी १० मिलि १० लिटर पाण्यात मिसळून एका झाडावर फवारावे.

फुलकिडे : स्पिनोसॅड ४५ एससी २.५ मिलि किंवा थायामिथॉक्झाम २५ डब्लूजी २ ग्रॅम प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारावे.

तुडतुडे: इमिडाक्लोप्रिड १७.८ एसएल २.४ मिलि किंवा क्लोथियानिडीन ५० डब्लूजी १.२ ग्रॅम किंवा मोनोक्रोटोफॉस ३६ ईसी १० मिलि किंवा फेन्थोएट ५० ईसी १० मिलि किंवा फोसेलॉन ३५ ईसी १५ मिलि किंवा कार्बारील ५० टक्के २० ग्रॅ. किंवा डायमिथोएट ३० किंवा १० मिलि किंवा क्विनॉलफॉस २५ ईसी २० मिलि १० लिटर पाण्यात मिसळून एका झाडावर फवारावे, पहिली फवारणी फुलोरा येण्यापूर्वी झाडाच्या सालीवर, फांद्यावर करावी. नंतर फवारण्या २ आठवडयाच्या अतंराने कराव्यात.

पेरु

साल खाणारी अळी : अळी काढून अळीचा नाश करावा. इ.डी.सी.टी. मिश्रण किंवा पेट्रोलमध्ये बुडवलेले कापसाचे बोळे अळीने केलेल्या झाडाच्या छिद्रात टाकून चिखलाने बंद करावे. मोनोक्रोटोफॉस ३६ ईसी १४ मिलि १० लिटर पाण्यात मिसळून एका झाडावर फवारावे.

फळमाशी : अळी भुरकट रंगाची असून ती झाडाची साल खाते त्यामुळे साल सुकते.
व्यवस्थापन : गळालेली फळे वेचून आतील अळीसह नष्ट करावीत. फळमाशी सापळा वापरावा.

डाळींब

खवले किडे : खवले कीड फांद्यावर असते. ही कीड पानातून व फांद्यातून रस शोषून घेते.
व्यवस्थापन : किडीचा प्रादुर्भाव दिसून येताच मिथील डिमॅटॉन २५ ईसी किंवा क्विनॉलफॉस २५ ईसी ८०० १० मिलि किंवा मॅलाथिऑन ५० ईसी ८०० १० मिलि किंवा डायमिथोएट ३० ईसी १३३० १० मिलि ५०० लिटर पाण्यात मिसळून प्रति हेक्टरी फवारणी करावी.

काळे ढेकूण : लहान ढेकूण लाल असतात. मोठे झाल्यानंतर गर्द काळे होतात. ढेकूण सालीत तोंड खूुपसून रस शोषतात, फळे कुजतात व गळतात.
व्यवस्थापन : मॅलाथिऑन ५० ईसी ४०० १० मिलि ४०० लिटर पाण्यात मिसळून फवारावे.

पिठया कीड किंवा मिलीबग : ही पांढरी कीड असते. अंडी जमिनीत घातली जातात. ही कीड कोवळया फांद्यातून व फळातुन रस शोषून घेते त्यामुळे फळाची प्रत खालावते.
व्यवस्थापन : मॅलाथिऑन ५० ईसी ३० १० मिलि १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारावे. व्हटिसिलीयम लिकॅनी बुरशी ६० ग्रॉम आणि ५० मिलि दुध १० लिटर पाण्यात मिसळून किडीचा प्रादुर्भाव दिसुन येताच १५ दिवसाच्य अंतराने तीन फवारण्या कराव्यात.

माईटस : हे अतिशय लहान असून यांना ८ पाय असतात. माईटस पानातील रस शोषून घेतात. त्यामुळे पाने लालसर होतात व पिकांची वाढ खुंटते.
व्यवस्थापन : किडीचा प्रादुर्भाव दिसताच क्लोरपायरीफॉस २५ ईसी १५०० मिलि ६०० लिटर पाण्यात मिसळून प्रति हेक्टर फवारावे.

अंजिर

तुडतुडे व खवले : तुडतुडे लाल व त्रिकोणी तर खवले भुरकट व चपटे असतात. दोन्ही किडी कोवळया फांद्या व पानातून रस शोषून घेतात. झाडाची वाढ खुंटते.
व्यवस्थापन : डायमिथोएट ३० ईसी ५०० मिलि किंवा कार्बारील ५० टक्के पा. मि. १ किलो ५०० लि. पाण्यात मिसळून प्रति हे. फवारावे. ऑक्टोबरच्या पहिल्या आठवडयात पहिली फवारणी करावी. दोन फवारण्या ३ आठवडयाच्या अंतराने कराव्यात.

बोर

फळ पोखरणारी अळी व फळमाशी : अळी गर्द लाल रंगाची असते, फळ पोखरते व आतील गर खाते, फळे गळतात.
व्यवस्थापन : गळालेली फळे वेचून अळीचा नाश करावा. बहार संपल्यानंतर झाडाखालील माती हालवावी. कार्बारील ५० टक्के ४० ग्रॅम किंवा क्विनॉलफॉस २५ ईसी २० मिलि १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारावे.

द्राक्षे

उडद्या भुंगेरे आणि फुलकिडे : भुंगेरे भुरकट असतात. पंखावर काळे ठिपके असतात. फुलकिडे पिवळसर व लहान असतात. भुंगेरे द्राक्षावर छाटणीनंतर फुटणारे नवीन कोंब पोखरतात. फुलकिडे कोंब पोखरतात. फुलकिडे पानातील आणि कोवळया मण्यातील रस शोषून घेतात. त्यामुळे पानावर, मण्यावर तपकिरी चट्टे पडतात.

व्यवस्थापन :
· मॅलाथिऑन ५० ईसी ३०० मि.लि. किंवा डायमिथोएट ३० ईसी ३०० मिलि किंवा मिथील डिमेटॉन २५ ईसी २४० मिलि. ३०० लिटर पाण्यात मिसळून फवारावे.
· एप्रिल छाटणीनंतर लगेचच पहिली फवारणी करावी.
· दुसरी फवारणी डायमिथोएट ३० ईसी ४०० मिलि ४०० लि. पाणी घेऊन डोळे फुटल्यानंतर ९-१० दिवसांनी करावी. नंतर २ फवारण्या १२-१५ दिवसाच्या अंतराने कराव्यात.
· फुलकिडीनी आर्थिक नुकसानीची पातळी ओलांडल्यानंतर (३ फुलकिडे/कोवळी फुट) थायामिथॉक्झाम २५ डब्लूजी १५० ग्रॅम ५०० लि. पाण्यात मिसळून प्रति हेक्टरी फवारावे.

(सौजन्‍य- किटकशास्‍त्र विभाग, वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषि वि़द्यापीठ, परभणी )

Exit mobile version