नवी दिल्ली, दि. ५ : अहमदनगर जिल्ह्यातील गोपाळवाडी जिल्हा परिषद शाळेचे शिक्षक नारायण मंगलाराम आणि मुंबई येथील भाभा अणुशक्तीकेंद्र शाळेच्या शिक्षिका संगीता सोहनी यांना शिक्षण क्षेत्रातील उल्लेखनीय योगदानासाठी आज राष्ट्रपती रामनाथ कोविंद यांच्या हस्ते दूरदृष्य प्रणालीच्या माध्यमातून राष्ट्रीय शिक्षक पुरस्काराने गौरविण्यात आले.
केंद्रीय शिक्षण मंत्रालयाच्यावतीने राष्ट्रीय शिक्षक दिनानिमित्त कोविड १९ च्या पार्श्वभूमीवर दूरदृष्य प्रणालीद्वारे ‘राष्ट्रीय शिक्षक पुरस्कार – २०२०’ चे वितरण करण्यात आले. या कार्यक्रमास राष्ट्रपती भवनातून राष्ट्रपती तर शास्त्रीभवन स्थित शिक्षण मंत्रालयातून केंद्रीय शिक्षण मंत्री डॉ. रमेश पोखरीयाल निशंक आणि शिक्षण राज्यमंत्री संजय धोत्रे उपस्थित होते.
देशाच्या विविध भागातून या कार्यक्रमात सहभागी ४७ शिक्षकांना उल्लेखनीय योगदानासाठी विविध श्रेणीमध्ये गौरविण्यात आले. महाराष्ट्रातील दोघा शिक्षकांचाही सन्मान करण्यात आला.
अहमदनगर जिल्ह्याच्या राहुरी तालुक्यातील गोपाळवाडी (चेडगांव) जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळेचे उपक्रमशील शिक्षक नारायण मंगलाराम यांनी दिलेल्या उल्लेखनीय योगदानासाठी त्यांना या मानाच्या पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. गेल्या १७ वर्षांपासून कार्यरत श्री. मंगलाराम हे नवनवीन पद्धतींचा अवलंब करून विद्यार्थ्यांना शिकवतात. त्यांनी ई-लर्निंग पद्धतीचा अवलंब केला असून शाळेतील प्रत्येक वर्ग डिजिटल केला आहे. श्री. मंगलाराम यांनी सुरु केलेल्या ‘व्हर्चुअल क्लासरूम’च्या माध्यमातून या शाळेतील विद्यार्थी हे परदेशातील शिक्षकतज्ज्ञांशी संवाद साधतात. ‘स्काइप इन क्लासरूम’ या उपक्रमाद्वारे या शाळेतील विद्यार्थ्यांनी २५ देशांतील २०० पेक्षा अधिक शाळांमधील विद्यार्थ्यांसोबत शैक्षणिक देवाण-घेवाण केली आहे. त्यांनी दक्षिण कोरिया मधल्या शाळेबरोबर ‘कल्चरल बॉक्स’ हा सांस्कृतिक देवाण-घेवाणीचा उपक्रम राबविला आहे.
विविध महापुरुषांच्या जयंती पुण्यतिथी निमित्ताने वक्तृत्व आणि निबंध स्पर्धांचे आयोजन तसेच शालेय स्तरावरील ‘बालआनंद मेळावा’, ‘बालसृष्टी उपक्रम’, ‘डॉ अब्दुल कलाम तरंग वाचनालय’ आदी त्यांचे उल्लेखनीय उपक्रम आहेत. स्थानिक ग्रामस्थांना शिक्षणाचे महत्त्व पटवून देत त्यांनी जागरूकता घडवली व या कार्यात त्यांचेही सहकार्य मिळविले आहे.
मुंबई येथील अणुशक्तीनगर भागातील भाभा अणुशक्ती केंद्रीय शाळा क्रमांक ४ च्या शिक्षिका संगीता सोहनी यांना उल्लेखनीय योगदानासाठी गौरविण्यात आले. हसत खेळत विज्ञान शिकवण्याची कला त्यांनी विकसित केली आहे. आयसीटी शिक्षण पद्धतीचा प्रभावी उपयोग करून त्यांनी विद्यार्थ्यांसाठी शिक्षणअधिक सोपे केले. काचेच्या बांगड्यांद्वारे केमिकल बाँडींग आणि फुग्यांचा उपयोग करून रसायन शास्त्रातील बारीकसारीक घटक शिकवण्याच्या त्यांच्या कलेचे विशेष कौतुक झाले. विद्यार्थ्यांना अध्ययन अधिक सुगम होण्यासाठी त्या आपल्या सहकारी शिक्षक शिक्षिकांनाही प्रशिक्षण देतात.
कोविड काळात शिक्षकांनी दिलेल्या डिजिटल शिक्षणाचे कौतुक केले
राष्ट्रपती रामनाथ कोविंद यांनी आज (5 सप्टेंबर, 2020) शिक्षक दिनानिमित्त आभासी पद्धतीने संपन्न झालेल्या पहिल्या पुरस्कार वितरण सोहळ्यात देशभरातील 47 शिक्षकांना राष्ट्रीय पुरस्काराने सन्मानित केले. राष्ट्रपतींनी आपल्या भाषणात पुरस्कारप्राप्त विजेत्यांचे अभिनंदन केले आणि शालेय शिक्षण गुणात्मकरित्या सुधारण्यासाठी शिक्षकांनी केलेल्या उपाययोजनांचे कौतुक केले. राष्ट्रीय पुरस्कार विजेत्यांपैकी जवळपास 40 टक्के विजेत्या महिला होत्या आणि शिक्षक म्हणून त्यांनी बजावलेल्या भूमिकेचे राष्ट्रपतींनी कौतुक केले.
डॉ. एस. राधाकृष्णन यांना आदरांजली अर्पण करत राष्ट्रपती कोविंद म्हणाले की ते एक दूरदर्शी, मुत्सदी आणि सर्वात उल्लेखनीय म्हणजे एक असामान्य शिक्षक होते. डॉ. एस. राधाकृष्णन देशाच्या विकासासाठी केलेल्या सेवांचा आणि देशातील सगळ्या शिक्षकांच्या प्रती आदर दर्शविण्यासाठी राधाकृष्णन यांचा वाढदिवस शिक्षक दिन म्हणून साजरा केला जातो असे ते म्हणाले. आजचा हा दिवस आपल्या शिक्षकांच्या वचनबद्धतेबद्दल आणि विद्यार्थ्यांच्या जीवनात त्यांनी केलेल्या उत्कृष्ट योगदानाबद्दल आदर व्यक्त करण्याची संधी देखील प्रदान करतो. हीच बांधिलकी कोणत्याही शाळेची पायाभरणी आहे कारण शिक्षक हेच खरे राष्ट्र निर्माते आहेत जे मुलांचे चरित्र आणि ज्ञान उभारणीत मोलाचे काम करतात असे ते पुढे म्हणाले.
कोविड साथीच्या आजाराच्या काळात डिजिटल तंत्रज्ञानाचे महत्त्व सांगताना राष्ट्रपती कोविंद म्हणाले की आमचे शिक्षक मुलांपर्यंत पोहोचण्यासाठी या तंत्रज्ञानाची मदत घेत आहेत. या नवीन तंत्रज्ञान आधारित अध्यापन पद्धतीनुसार स्वतःमध्ये परिवर्तन घडवून आणण्याच्या शिक्षकांच्या कौशल्याचे कौतुक करताना कोविंद म्हणाले की, शिक्षणाला अधिक प्रभावी करण्यासाठी आणि विद्यार्थ्यांना नवीन तंत्रज्ञानाद्वारे संभाषण करण्यास सक्षम बनविण्यासाठी सर्व शिक्षकांनी डिजिटल तंत्रज्ञान क्षेत्रातील त्याचे कौशल्य “सुधारित आणि अद्ययावत” करणे महत्वाचे आहे. राष्ट्रपती कोविंद म्हणाले की, ऑनलाईन शिक्षण प्रणालीमुळे पालकांनी शिक्षकांशी एकत्रित येऊन मुलांना या नवीन क्षेत्रांमध्ये रुची निर्माण करण्यास प्रोत्साहित केले आहे. डिजिटल विभाजनाकडे लक्ष वेधत त्यांनी आदिवासी व दुर्गम भागातील मुलांनाही याचा फायदा व्हावा म्हणून पावले उचलायला हवीत, यावर भर दिला.
नवीन शिक्षण धोरण आमच्या मुलांना भविष्यातील गरजा पूर्ण करण्यासाठी सक्षम करेल आणि विविध भागधारकांच्या मतांचा विचार केल्या नंतरच या धोरणाची आखणी करण्यात आली आहे असे राष्ट्रपती म्हणाले. हे धोरण आता यशस्वी व फलदायी करण्याची महत्वपूर्ण जबाबदारी शिक्षकांची असेल, असेही ते म्हणाले. शिक्षकांना नवीन राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण राबविण्यास सक्षम बनविण्यासाठी सर्व प्रयत्न केले जात आहेत आणि शिक्षण क्षेत्रासाठी सर्वोत्कृष्टांची निवड केली जाईल, असे राष्ट्रपती कोविंद म्हणाले.
केंद्रीय शिक्षणमंत्री रमेश पोखरियाल ‘निशंक’ यांनी स्वागतपर भाषण केले तर शिक्षण राज्यमंत्री संजय धोत्रे यांनी आभार प्रदर्शन केले.