पोस्ट ऑफिस बचत योजनांमध्ये अनेक पर्याय असतात जे विश्वासार्हता आणि गुंतवणुकीवर जोखीम मुक्त परतावा देतात. या योजना देशभरात पसरलेल्या सुमारे 1.54 लाख पोस्ट ऑफिसमधून चालवल्या जातात. पोस्ट ऑफिस योजना विश्वसनीय आणि लोकप्रिय आहेत. या योजना स्थिर परतावा आणि खात्रीपूर्वक व्याजदर देतात. सुकन्या समृद्धी योजना, ज्येष्ठ नागरिक बचत योजना, सार्वजनिक भविष्य निर्वाह निधी योजना, किसान विकास पत्र आणि राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्र योजना यासारख्या जास्तीत जास्त व्याजदर असलेल्या पोस्ट ऑफिसच्या काही लोकप्रिय योजना खूप लोकप्रिय आणि फायदेशीर आहेत.
पोस्टाचे विविध गुंतवणूक पर्याय आपण समजावून घेऊ..
१. मुदत ठेव खाते (TD)
पोस्ट ऑफिसमधील फिक्स्ड डिपॉझिट खात्यांसाठी तुम्ही चार संभाव्य कार्यकाळ निवडू शकता, म्हणजे 1 वर्ष, 2 वर्षे, 3 वर्षे आणि 5 वर्षे. या खात्यात किमान ठेव रक्कम रु 1,000 आहे. व्याजाची गणना तिमाही आधारावर केली जाते परंतु वार्षिक आधारावर दिली जाते. 3 वर्षांपर्यंतच्या कालावधीसाठी वार्षिक 5.5% आणि 5 वर्षांच्या कालावधीसाठी 6.7% वार्षिक व्याजदर आहे.
२. मासिक उत्पन्न योजना
या योजनेअंतर्गत, तुम्ही एका खात्यात 1,000 ते 4.5 लाख रुपये आणि संयुक्त खात्यात 9 लाख रुपये जमा करू शकता. या खात्यात 6.6% वार्षिक . व्याजदराचा लाभ घेता येईल. या योजनेद्वारे तुम्हाला मासिक निश्चित उत्पन्न मिळू शकते. एक वर्ष पूर्ण होण्यापूर्वी तुम्ही खाते बंद करू शकत नाही. एक वर्षापेक्षा जास्त काळ मुदतपूर्व बंद केल्यास दंड होऊ शकतो.
३. ज्येष्ठ नागरिक बचत योजना (SCSS)
ही एक सरकार-समर्थित सेवानिवृत्ती योजना आहे जी तुम्हाला एकाच वेळी एकरकमी रक्कम जमा करण्याची सोय करून देते. ही ठेव रक्कम रु. 1,000 ते रु. 15 लाखांपर्यंत असू शकते. ही योजना वार्षिक ७.४% व्याजदर देते. ६० वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या व्यक्ती हे खाते उघडण्यास पात्र आहेत.
४. सार्वजनिक भविष्य निर्वाह निधी खाते (PPF)
अनेक पगारदार व्यक्ती पीपीएफला गुंतवणूक म्हणून प्राधान्य देतात कारण ही योजना प्रति आर्थिक वर्षात 1.5 लाख रुपयांपर्यंत आयकर सवलत देते. खाते उघडण्यासाठी किमान ठेव आवश्यक आहे 500 रुपये आणि कमाल मर्यादा रुपये 1.5 लाख आहे. खात्याचा कालावधी 15 वर्षांचा असला तरी खाते सक्रिय ठेवण्यासाठी तुम्हाला प्रति आर्थिक वर्ष फक्त 500 रुपये द्यावे लागतील. ही योजना वार्षिक ७.१% व्याज दराने परतावा देते. व्याज दरवर्षी चक्रवाढ होते. तसेच, या खात्यावर मिळणारे व्याज करमुक्त आहे.
५. राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्र (NSC)
NSC चा कार्यकाळ पाच वर्षांचा आहे जिथे तुम्हाला किमान रु 1,000 जमा करणे आवश्यक आहे. या खात्यासाठी कोणतीही कमाल ठेव मर्यादा ठरविलेली नाही. वार्षिक 6.8% व्याज दरासह, व्याज वार्षिक चक्रवाढ होते आणि केवळ मुदतीनंतरच ते दिले जाते. या योजनेअंतर्गत कोणतीही व्यक्ती कितीही खाती उघडू शकते. प्रमाणपत्र गहाण ठेवले जाऊ शकते किंवा तारण ठेवले जाऊ शकते किंवा गृहनिर्माण वित्त कंपनी, बँका, सरकारी कंपन्या आणि इतरांना सुरक्षा ठेव म्हणून हस्तांतरित केले जाऊ शकते.
६. किसान विकास पत्र (KVP)
या योजनेअंतर्गत तुमची गुंतवणूक दुप्पट होते. या खात्यासाठी किमान ठेव रक्कम रु 1,000 आहे. 2020-21 आर्थिक वर्षाच्या चौथ्या तिमाहीसाठी लागू असलेल्या दरांनुसार लागू व्याज दर 6.9% p.a आहे आणि खात्याचा कालावधी 124 महिने आहे. व्याजदरातील बदलानुसार खात्याचा कालावधी बदलतो.
७. सुकन्या समृद्धी खाते (SSA)
मुलींच्या आर्थिक मदतीसाठी ही सरकारी योजना राबवली जाते. फक्त 10 वर्षांखालील मुलींनाच या खात्याचा लाभ मिळू शकतो. खाते पालक किंवा पालकाने उघडले आणि चालवले पाहिजे. किमान ठेव आवश्यक आहे रु. 250 आणि कमाल रु. 1.5 लाख प्रति आर्थिक वर्ष आणि 7.6% वार्षिक व्याजदर ऑफर केला जातो. व्याजाची गणना वार्षिक आधारावर केली जाते आणि वार्षिक चक्रवाढ केली जाते. मुलगी 18 वर्षांची होईपर्यंत पालक खाते चालवू शकतात. ही गुंतवणूक खाते उघडण्याच्या तारखेपासून जास्तीत जास्त 15 वर्षांच्या कालावधीसाठी जमा केली जाऊ शकते.